Hướng dẫn cách đầu tư chứng khoán cho người mới bắt đầu

1. Hiểu về chứng khoán?

Để kiếm tiền từ đầu tư chứng khoán, mang lại lợi nhuận từ những cuộc giao dịch, bạn cần hiểu về thị trường. Muốn trở thành nhà đầu tư thành công cần tiếp cận thị trường với phương pháp đúng và phù hợp nhất mới mỗi người. Trước tiên, bạn cần hiểu về chứng khoán là gì? Hiểu được bản chất chất thị trường chứng khoán đầy biến động.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền sở hữu hợp pháp của một người với tài sản/ vốn của công ty/ tổ chức đã phát hành. Chứng khoán là đại diện cho một giá trị tài chính, được coi là một hàng hóa trừu tượng có thể được thỏa thuận mua bán, giao dịch.

Hiện tại, chứng khoán ở các dạng như: Cổ phiếu, trái phiếu, chứng khoán phái sinh, chứng chỉ quỹ… Trong đó, Cổ phiếu là sản phẩm được biết đến nhiều và có nhiều giao dịch nhất.

Đầu tư chứng khoán là gì?

Đầu tư chứng khoán là hoạt động các nhà đầu tư gián tiếp đầu tư vào các doanh nghiệp đã niêm yết trên thị trường bằng việc mua cổ phiếu, trái phiếu do các doanh nghiệp này phát hành.

Sau thời gian hoạt động, doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn huy động được từ dòng tiền trên thị trường chứng khoán, sẽ phát triển, sinh lời. Đồng nghĩa với giá chứng khoán tăng, lợi nhuận ròng hay cổ tức được chia cho các nhà đầu tư. Lợi nhuận mà người mua nhận được khi đầu tư chứng khoán sẽ là sự chênh lệch giá chứng khoán và cổ tức được chia đều từ lợi nhuận kinh doanh.

Đặc điểm của chứng khoán

• Tính thanh khoản: Khả năng mua bán trên thị trường, chuyển nhượng và giao dịch. Mỗi loại chứng khoán sẽ có tính thanh khoản và khả năng giao dịch khác nhau. Trong đó, cổ phiếu được đánh giá cao nhất về tính thanh khoản.
• Tính rủi ro: Chứng khoán là tài sản mà giá trị của nó chịu tác động của nhiều yếu tố như chính trị, thị trường, lạm phát…
• Tính sinh lời: Chứng khoán được đầu tư với mong muốn sinh lời trong tương lai. Khả năng sinh lời từ sự tăng giá của chứng khoán trên thị trường hoặc từ cổ tức được chia.

Thị trường chứng khoán thực hiện giao dịch mua – bán, trao đổi hay chuyển nhượng trái phiếu/ cổ phiếu thông qua các nhà môi giới trung gian mà ở đây là công ty chứng khoán. Cơ chế thị trường chứng khoán được chia thành 2 loại:

• Thị trường sơ cấp: Nơi cổ phiếu lần đầu được các công ty, tổ chức phát hành ra công chúng để huy động vốn.
• Thị trường thứ cấp: Nơi cổ phiếu được giao dịch, mua bán và chuyển nhượng. Tại thị trường này tiền mới sẽ không được sinh ra mà chỉ có các giao dịch chuyển nhượng chủ sở hữu.

Phân loại nhà đầu tư chứng khoán

Nhà đầu tư chứng khoán là những người cấp vốn cho thị trường chứng khoán, đẩy mạnh tính thanh khoản của thị trường, góp phần tạo nên sự sôi động hay các hoạt động giao dịch. Có thể phân loại nhà đầu tư chứng khoán dựa trên nhiều yếu tố.

Theo chủ thể hình thành:

• Nhà đầu tư cá nhân: Là những cá nhân sử dụng đồng tiền nhàn rỗi đầu tư vào thị trường chứng khoán để kiếm lời.
• Nhà đầu tư tổ chức: Một định chế tài chính do nhiều nhà đầu tư chứng khoán đơn lẻ hợp thành, tạo ra số vốn lớn hơn và khả năng tiếp cận các thị trường cao cấp hơn. Ở đây, nhà đầu tư tổ chức thường được gọi là quỹ đầu tư.

Theo tính chất hoạt động đầu tư:

• Nhà đầu tư chuyên nghiệp: Những cá nhân, tổ chức coi hoạt động đầu tư chứng khoán là công việc chính, thường xuyên. Nhà đầu tư chuyên nghiệp thường là doanh nghiệp, công ty tài chính, tổ chức kinh doanh bảo hiểm…
• Nhà đầu tư nghiệp dư: Chủ yếu là những cá nhân đầu tư không thường xuyên, thực hiện mua bán không chuyên nghiệp. Các nhà đầu tư nghiệp dư tự phân tích, đánh giá thị trường và đưa ra quyết định giao dịch. Click bài viết tham khảo

2. Có nên kiếm tiền bằng cách đầu tư chứng khoán?

Kênh đầu tư chứng khoán là một trong những kênh có cơ hội sinh lời rất cao nhưng cũng có không ít rủi ro. Cơ hội và rủi ro luôn song hành. Bạn cần hiểu rõ vấn đề để quyết định có đầu tư hay không?

• Đầu tư trái phiếu lãi cố định, an toàn và luôn cao hơn lãi suất ngân hàng, chú ý ưu tiên trái phiếu có tài sản đảm bảo.
• Đầu tư cổ phiếu, khi bạn có một chiến lược cụ thể, tìm kiếm doanh nghiệp hoạt động kinh doanh tốt, tăng trưởng ổn định, ban lãnh đạo uy tín thì giá cổ phiếu sẽ luôn tăng theo thời gian. Lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán thường cao hơn so với lãi tiền gửi ngân hàng (trung bình từ 10-30%/năm)
• Tính thanh khoản cao khiến việc mua bán cổ phiếu dễ dàng hơn rất nhiều các loại hàng hóa khác.
• Cần quản trị rủi ro chặt chẽ: Có rất nhiều yếu tố tác động đến doanh nghiệp như yếu tố chính trị, xã hội, vĩ mô, chu kỳ kinh tế, ngành nghề… nên cần đặt ra ngưỡng cắt lỗ để bảo toàn vốn và tìm kiếm các cơ hội đầu tư khác.

Do vậy, đầu tư vào chứng khoán lời hay lỗ còn tùy thuộc vào cách bạn tìm kiếm và quản trị danh mục đầu tư của mình. Nếu tuân thủ nguyên tắc bên dưới việc kiếm lời 15-30%/năm là khả thi.

3. Nguyên tắc đầu tư chứng khoán thành công

Tham gia đầu tư chứng khoán nhiều cơ hội nhưng cũng không ít rủi ro. Bởi thị trường chứng khoán đầy biến động, chịu tác động ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Người chơi mới muốn tham gia thị trường cần nắm vững các nguyên tắc đầu tư chứng khoán để tham gia chơi an toàn, hiệu quả.

• Chỉ đầu tư vào lĩnh vực hiểu biết: Nhà đầu tư chỉ nên mua cổ phiếu/ trái phiếu của các công ty phát hành mà bạn hiểu về sự phát triển, cơ hội, tiềm năng trong lĩnh vực kinh doanh. Yêu cầu nhà đầu tư cần chọn mua chứng khoán thông minh với các phân tích về doanh nghiệp, nhận diện cổ phiếu tiềm năng và cổ phiếu dởm.
• Mua thấp – bán cao: Đây là nguyên tắc cơ bản mà các nhà đầu tư đều biết và mong muốn để thu lợi nhuận từ chứng khoán. Tuy nhiên, nguyên tắc này không dễ để đạt được, đôi khi người chơi cần chấp nhận thua lỗ, do nhiều yếu tố tác động của thị trường. Người chơi cần theo dõi thị trường, các dấu hiệu cổ phiếu xuống hoặc lên để quyết định mua – bán thu lợi nhuận tương đối.
• Đầu tư có mục tiêu: Xác định mục tiêu tham gia đầu tư chứng khoán để có thể đầu tư dài hạn, không bị ảnh hưởng bởi những yếu tố tác động tức thời.
• Giữ tâm lý ổn định: Người tham gia đầu tư cần giữ một cái đầu lạnh, để không bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hạn, ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư. Tránh đầu tư theo tâm lý đám đông, bầy đàn sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả, dễ mắc sai lầm.
• Đa dạng hóa kênh đầu tư để giảm thiểu rủi ro: Nhà đầu tư không nên tập trung duy nhất vào một loại chứng khoán, một doanh nghiệp. Nên phân bổ và điều chỉnh mức vốn để đa dạng hóa kênh đầu tư, giảm thiểu rủi ro. Bên cạnh đầu tư cổ phiếu, nên đầu tư chứng khoán phái sinh, trái phiếu hay chứng chỉ quỹ.
• Tuân thủ nguyên tắc quản trị rủi ro: Nhà đầu tư cần tỉnh táo, đánh giá và kiểm soát rủi ro ở mức thấp nhất… vì khi âm 50% cần phải lãi 100% mới hòa vốn.

4. Hướng dẫn đầu tư chứng khoán với quy trình 3 bước đơn giản

Với nhiều người mới sẽ không biết bắt đầu từ đâu để tham gia thị trường chứng khoán. Bạn có thể thực hiện theo hướng dẫn đầu tư chứng khoán cơ bản với 3 bước:

B1: Mở tài khoản chứng khoán 

Mở tài khoản chứng khoán là khâu đầu tiên và bắt buộc người chơi muốn tham gia cần thực hiện. Tài khoản là nơi thực hiện các giao dịch, lưu trữ cổ phiếu và tiền của bạn. Thực hiện bước đầu tiên mở tài khoản sẽ giúp bạn có thể tiếp tục nạp tiền, mua bán cổ phiếu, động lực để bắt đầu đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Hình thức mở: 

• Mở tài khoản trực tiếp: Bạn có thể liên hệ với Điệp theo số 0982.678.158 và qua bất kỳ chi nhánh nào của SSI để được ký hợp đồng. Chỉ 10 phút là bạn sẽ có 1 tài khoản chứng khoán để giao dịch, cũng như gặp trực tiếp Điệp để trao đổi chi tiết về những vấn đề liên quan đến chứng khoán.
• Mở tài khoản gián tiếp: Bạn có thể mở tài khoản online bằng cách vào link bên dưới điền thông tin. Thông tin hiển thị là Đào Văn Điệp – TPMG. Có tài khoản để giao dịch Mua/Bán luôn, hồ sơ được gửi vào mail và cần hoàn thiện trong 30 ngày. Click tại đây

B2: Nạp tiền vào tài khoản chứng khoán

Sau khi đã hoàn thành thủ tục đăng ký, người chơi cần nạp tiền vào tài khoản chứng khoán để thực hiện mua bán, giao dịch. Vậy cần nộp bao nhiêu tiền vào tài khoản chứng khoán?

• Quy định của sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam, yêu cầu đơn vị giao dịch khớp lệnh là 100 cổ phiếu – Tương đương với một mã chứng khoán. Do vậy, số tiền tối thiểu cần có sẽ là đơn giá của một cổ phiếu x 100.
• Ngoài ra, bạn có thể giao dịch lô lẻ dưới 100 cổ phiếu nhưng việc Mua/Bán cần có người đối ứng và thanh khoản sẽ rất thấp.

B3: Đặt lệnh “mua/bán” cổ phiếu

Sau khi đã có tài khoản và chuyển tiền, người chơi có thể đăng nhập tài khoản trên web Iboard.ssi.com.vn hoặc app SSI Iboard để thực hiện giao dịch.

• Nhà đầu tư giao dịch có thể đặt lệnh Mua/Bán, nhập mã cổ phiếu muốn Mua/Bán, nhập số lượng, chọn lệnh đặt… Sau đó xác nhận để thực hiện.
• Hướng dẫn cách xem bảng giá Click tại đây
• Các loại lệnh và khung thời gian giao dịch

5. Nên chọn đầu tư chứng khoán dài hạn hay ngắn hạn?

Đầu tư chứng khoán có nhiều loại hình, mỗi người cần lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp và cần có chiến lược đầu tư chứng khoán rõ ràng. Hiện nay, người chơi có thể lựa chọn đầu tư chứng khoán dài hạn và ngắn hạn, để tạo ra lợi nhuận từ thị trường. Để quyết định đầu tư dài hạn hay ngắn hạn, người chơi cần hiểu đặc trưng của mỗi hình thức.

Cách đầu tư chứng khoán dài hạn

Đầu tư chứng khoán dài hạn là hình thức đầu tư vào một lượng lớn các loại chứng khoán có khả năng sinh lời. Sau thời gian 1 năm hoặc dài hạn hơn từ 3-5 năm, cổ phiếu/ trái phiếu sẽ tăng giá, nhà đầu tư sẽ bán đi.

Đặc điểm của hình thức đầu tư chứng khoán dài hạn:

• Hình thức đầu tư chậm mà chắc, bảo toàn vốn và lợi nhuận. Đầu tư chứng khoán dài hạn yêu cầu người chơi cần kiên trì chờ đợi trong thời gian dài, đợi thời điểm tăng giá hợp lý.
• Mục tiêu đạt lợi nhuận kép trong một lần, do vậy, người chơi sẽ nắm giữ cổ phiếu để đợi lợi nhuận dài hạn. Hình thức chơi này sẽ chọn ít mã chứng khoán, lựa chọn kỹ lưỡng để quyết định đầu tư trung thành.

Tâm lý nhà đầu tư dài hạn sẽ quan tâm và sẵn sàng đóng góp các chiến lược phát triển cho công ty để doanh nghiệp phát triển, sinh lời.

Kinh nghiệm đầu tư chứng khoán dài hạn an toàn

Hình thức đầu tư chứng khoán dài hạn được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Cách đầu tư chậm mà chắc, bảo toàn vốn an toàn. Yêu cầu nhà đầu tư dài hạn cần giữ vững tâm lý trước những biến động ngắn hạn, tuân thủ quy tắc.

Dưới đây là một số kinh nghiệm đầu tư chứng khoán dài hạn an toàn mà người mới có thể tham khảo học hỏi:

• Lựa chọn đơn vị/ doanh nghiệp có tiềm năng phát triển trong tương lai để quyết định đầu tư. Thông qua các báo cáo tài chính, lãi dòng, chính sách phát triển kinh tế, đánh giá cổ tức… Đánh giá sự phát triển và tiềm năng của doanh nghiệp trong kinh doanh
• Lựa chọn thời điểm mua cổ phiếu thấp rẻ hơn giá trị thực của nó, để đầu tư kiếm lợi: Khủng hoảng kinh tế, thị trường tài chính đang đi xuống và suy thoái.
• Giữ vững tâm lý trước những biến động lên xuống của cổ phiếu. Bởi đầu tư chứng khoán dài hạn cần có cái nhìn toàn cảnh, lợi nhuận lâu dài từ sự phát triển của doanh nghiệp, chứ không từ những tác động ngắn hạn của thị trường.
• Không chỉ dựa trên chỉ số P/E để đưa ra quyết định mua bán. Người chơi cần phân tích, theo dõi thị trường kết hợp với chỉ số P/E then chốt.

Một trong những phương pháp để xây dựng được danh mục đầu tư Chứng+:

1. Phương pháp SEPA: Click tại đây
2. Phương pháp CANSLIM:  Click tại đây
3. Phương pháp của Phil Town với tiêu chí 4M: Click tại đây

Cách đầu tư chứng khoán ngắn hạn

Đầu tư chứng khoán ngắn hạn là hình thức mua cổ phiếu tại thời điểm thấp và chỉ giữ trong khoảng vòng 1 năm. Khi giá cổ phiếu/ trái phiếu tăng, nhà đầu tư sẽ bán ra để thu lợi nhuận nhanh chóng, bất chấp rủi ro.

Đặc điểm hình thức đầu tư chứng khoán ngắn hạn:

• Hình thức đầu tư với nhiều rủi ro, do tác động của thị trường, chính trị, thiên tai… tác động đến giá cổ phiếu trong thời gian ngắn hạn.
• Nhà đầu tư không có ý định đầu tư lâu dài với một cổ phiếu, có tính ăn thua trong một lần duy nhất. Lợi nhuận ngắn hạn từ việc tăng giá cổ phiếu. Nhà đầu tư ngắn hạn cũng sẽ linh hoạt hơn để chọn mã chứng khoán có tiềm năng hơn, thường sẽ không trung thành với một số cổ phiếu nhất định.
• Do mục tiêu ngắn hạn, đánh nhanh – rút gọn để thu lợi nhuận, nên nhà đầu tư ngắn hạn ít quan tâm đến chính sách phát triển kinh tế của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu.

Với những ưu nhược điểm khác nhau của 2 hình thức đầu tư dài hạn và ngắn hạn trên, nhà đầu tư xem xét mục tiêu lợi nhuận, điều kiện tài chính, khả năng phân tích và đọc thị trường để lựa chọn.

Tham khảo mô hình trong phân tích kỹ thuật: Click tại đây

6. Những lỗi người mới đầu tư chứng khoán thường mắc phải

Ngay cả với những nhà đầu tư lâu năm nhiều kinh nghiệm đôi khi cũng mắc phải những sai lầm. Những lời khuyên sau đây sẽ giúp ích rất nhiều cho những nhà đầu tư mới để hạn chế rủi ro, tiết kiệm tiền và nhanh chóng đạt được mục tiêu tài chính.

• Đầu tư không có kỷ luật: Đa phần các nhà đầu tư mới thường rất dễ bị ảnh hưởng bởi tin tức của người thân, đồng nghiệp, bạn bè,..Nhiều nhà đầu tư trước khi mua cổ phiếu đã xác định mục tiêu và thực hiện nhiều phân tích nhưng chỉ vì một thông tin mà đã quên sạch tất cả và tiến hành mua bán. Nếu liên tục mắc phải lỗi này, nhà đầu tư sẽ sớm bị đào thải khỏi thị trường.
• Không trang bị kiến thức: Thị trường tài chính đa phần tập trung các trí thức, những người có nhiều kiến thức về kinh tế, doanh nghiệp và tài chính. Nếu không học tập bạn rất dễ bị lạc hậu và mất tiền.
• Không tham gia cộng đồng: Tham gia các cộng đồng đầu tư chứng khoán như nhóm facebook, câu lạc bộ, các lớp học online sẽ giúp các nhà đầu tư mới nhanh chóng học tập từ những người có kinh nghiệm đầu tư thực tế. Tham khảo Cộng đồng Facebook: Click tại đây
• Ngại sử dụng môi giới chứng khoán: Nhà đầu tư mới thường lo ngại mất phí hoặc phải chia sẻ hoa hồng với môi giới chứng khoán. Tuy nhiên, các công ty môi giới thường có các dịch vụ miễn phí rất hữu ích cho nhà đầu tư mới như bản tin chứng khoán, báo cáo phân tích, danh mục đầu tư… Ngoài ra, đồng hành cùng một môi giới chuyên nghiệp “kèm 1:1” cũng giúp nhà đầu tư nhanh chóng tiến bộ và tránh các rủi ro phổ biến.