Cách giao dịch chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant – CW)

Làm thế nào để có thể giao dịch được chứng quyền có đảm bảo? Chi phí giao dịch chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant – CW) ra sao và các câu hỏi khác mà Nhà đầu tư (NĐT) đang quan tâm về sản phẩm CW sẽ được DiepDv giải thích chi tiết trong bài viết này.

1. Cách để nhà đầu tư mua CW?

Có hai cách để nhà đầu tư có thể mua chứng quyền có bảo đảm:

• Thứ nhất, nhà đầu tư có thể đăng ký mua CW vào thời điểm tổ chức phát hành chào bán tại thị trường sơ cấp (ngay sau khi được Ủy ban Chứng khoán cấp Giấy chứng nhận đăng ký chào bán). 
• Thứ hai, nhà đầu tư có thể mua CW trên thị trường thứ cấp (sau khi CW được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán).

2. Giá CW là gì? Giá thanh toán CW là gì? Và khác với giá thực hiện CW như thế nào?

• Giá chứng quyền: Hay còn gọi là quyền phí là khoản chi phí mà NĐT phải bỏ ra nếu muốn sở hữu CW. Vào thời điểm phát hành (IPO) giá CW do TCPH chào bán, và khi CW được niêm yết giao dịch trên Sở HOSE thì giá CW là giá giao dịch trên thị trường.
• Giá thanh toán CW: Là mức giá được sở HOSE xác định và công bố vào ngày đáo hạn của CW. Theo quy định, mức giá này sẽ lấy bình quân đóng cửa của 5 phiên liên tục liền trước ngày đáo hạn CW không bao gồm ngày đáo hạn. Chênh lệch dương giữa giá thanh toán CW và giá thực hiện CW chính là khoản thu nhập NĐT nhận được về TK sau khi CW đáo hạn, chênh lệch âm giữa giá thanh toán CW và giá thực hiện CW được hiểu CW sẽ không được thực hiện quyền và NĐT lỗ phần quyền phí đã đầu tư.
• Giá thực hiện CW: Là mức giá thực hiện khi CW đáo hạn và NĐT sở hữu CW dùng để so sánh, xác định trạng thái và mức lãi lỗ khi đầu tư vào CW. Mức giá này sẽ được TCPH công bố khi phát hành CW, mức giá này sẽ giữ cố định trong suốt vòng đời của CW, ngoại trừ khi chứng khoán cơ sở có các sự kiện doanh nghiệp như chi trả cổ tức, phát hành thêm cổ phiếu… thì giá thực hiện CW sẽ được điều chỉnh.

3. Chi phí giao dịch CW?

• Phí giao dịch đối với CW tương tự như đối với phí giao dịch chứng chỉ quỹ ETF và cổ phiếu (Thông tư 241/2016/TT-BTC quy định giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán áp dụng tại Sở Giao dịch Chứng khoán và Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam).

4. Khi đầu tư CW có bắt buộc phải nắm giữ CW cho đến ngày đáo hạn hay không?

• Hoàn toàn không. Giống như giao dịch cổ phiếu cơ sở, trong quá trình nắm giữ CW NĐT hoàn toàn có thể bán lại trên sở giao dịch CK thông qua tài khoản CK cơ sở tại CTCK. Chỉ khi NĐT muốn bán khống CW (tức là không sở hữu CW nhưng muốn bán) thì không được phép.

5. Khi đầu tư vào chứng quyền nếu giá chứng quyền (quyền phí) trên thị trường tụt giảm mạnh thì tài khoản có bị call Margin không?

• Đầu tư vào chứng quyền có đảm bảo khi phát sinh thua lỗ, NĐT không bao giờ bị call Margin (gọi cảnh báo nộp bổ sung). Nếu mua chứng quyền trên TK Margin, tài khoản bị call margin chắc chắn là do giảm giá các mã chứng khoán cơ sở khác trên TK chứ nguyên nhân không phải do chứng quyền giảm giá. Trường hợp xấu nhất khi giá giảm mạnh, NĐT có thể bỏ quyền mua mà không chịu thêm khoản rủi ro nào nữa.

6. Có khi nào CW bị ngừng giao dịch không? Hoặc bán không ai mua?

• Có thể ngừng giao dịch, trong các tình huống: Chứng khoán cơ sở của CW bị tạm ngừng giao dịch. Sự cố bất khả kháng như thiên tai, hỏa hoạn hoặc sự cố kỹ thuật tại hệ thống giao dịch, hệ thống thanh toán. Các trường hợp HOSE thấy cần thiết để bảo vệ NĐT.
• Trường hợp bán không ai mua: Tình huống này vì CTCK phải là nhà tạo lập thị trường cho chính CW mình phát hành. CTCK bắt buộc phái đặt lệnh chào mua/chào bán trong các tình huống chỉ có lệnh bên mua hoặc bên bán CW hoặc không có lệnh bên mua và bên bán CW và tỷ lệ chênh lệch giá trên thị trường vượt quá 5%. Tỷ lệ chênh lệch giá được tính tỷ lệ % của chênh lệch giữa giá chào bán thấp nhất và giá chào mua cao nhất. Có một số tình huống CTCK được miễn nghĩa vụ tạo lập hoặc cũng có những trường hợp CTCK cố tình không tạo lâp vì ảnh hưởng đến lợi nhuận thì họ sẽ bị mất uy tín khi phát hành CW.

7. Có khi nào Tổ chức phát hành hay CTCK không thanh toán hoặc làm giá CW?

• Đây là một nguy cơ, nên HOSE cũng có quy định khắt khe để bảo vệ NĐT: TCPH phải ký quỹ tối thiểu 50% giá trị chứng quyền dự kiến phát hành tại NHTT và phải duy trì trong suốt vòng đời của CW. Hàng ngày TCPH phải thực hiện hoạt động phòng ngừa rủi ro (hedging) cho toàn bộ chứng quyền đã phát hành và phải báo cáo với HOSE, mục đích phòng ngừa để đảm bảo thanh toán cho NĐT khi đáo hạn.
• Về phía CTCK: Đây là sản phẩm của chính công ty chứng khoán, để bảo vệ uy tín và kinh doanh lâu dài thì CTCK phải thực hiện việc thanh toán quyền đúng hạn và đầy đủ.
• Về phía NĐT: Khi đầu tư CW cũng cần cân nhắc lựa chọn Tổ chức phát hành là CTCK lớn, uy tín trên thị trường để hạn chế rủi ro này.

8. Khi cổ phiếu có sự kiện doanh nghiệp, giá chứng quyền sẽ thế nào?

• Giá CW không bị điều chỉnh.
• Giá thực hiện & tỷ lệ chuyển đổi bị điều chỉnh.
• Giá thực hiện mới = Giá thực hiện cũ x (Giá tham chiếu đã điều chỉnh của tài sản cơ sở tại ngày giao dịch không hưởng quyền/ Giá tham chiếu chưa điều chỉnh của tài sản cơ sở tại ngày giao dịch không hưởng quyền).
• Tỷ lệ chuyển đổi mới  =  Tỷ lệ chuyển đổi cũ x (Giá tham chiếu đã điều chỉnh của tài sản cơ sở tại ngày giao dịch không hưởng quyền/ Giá tham chiếu chưa điều chỉnh của tài sản cơ sở tại ngày giao dịch không hưởng quyền)